Week van de Zaanse Ondernemer: op bezoek bij Jongwijs
Wat wij doen lijkt een wirwar van dingen, maar alles grijpt in elkaar’
Tijdens de Week van de Zaanse Ondernemer zet Zaanstad het Zaanse ondernemerschap in het zonnetje. Van 1 tot en met 6 november 2021 bezoeken de wethouders zeven verschillende inspirerende ondernemers. Stuk voor stuk hebben zij een ideaal en een passie voor ondernemen.
5 november 2021
De basis voor zijn activiteiten ligt in zijn trainings- en campagnebureau met de intrigerende naam Downsideup. Daar betaalt hij thuis de rekeningen van en houdt hij en passant gemiddeld 15 tot 20 professionals in binnen- en buitenland mee aan het werk. Daarnaast is ondernemer Simon Douw vooral bezig met wat hij zelf noemt ‘waarde toevoegen aan mensen en aan de Zaanstreek’. En dat doet hij onder meer met restaurant De Waterraaf in Nauerna, toekomstig restaurant, hotel, bakkerij én picknicktuin Jongwijs en de Saense Bouwplaats in Westzaan. Wethouder Rita Noordzij pakte tijdens de Week van de Zaanse Ondernemer de fiets naar Westzaan om nader kennis te maken met deze bijzondere ondernemer.
Jongwijs, een plek van oud én nieuw
‘We heten Jongwijs omdat we kijken naar welke tradities van vroeger mooi zijn om nieuw leven in te blazen’, begint Douw zijn verhaal in het zeventiende eeuwse pand aan de J.J. Allantstraat in Westzaan. ‘Ik zoek altijd naar iets van spanning tussen dingen. Deze plek gaat in alles over jong en wijs, oud en jong, vroeger en de toekomst. In alles wat we hier doen zoeken we een samenspel tussen traditie en vernieuwing’. Samen met Stadsherstel Amsterdam wordt het monumentale pand momenteel grondig verbouwd, om komend voorjaar open te kunnen voor gasten. ‘De benedenruimte wordt visueel diagonaal gesplitst met aan de ene kant het restaurant van de toekomst met een vegan menukaart en een inrichting die helemaal op de toekomst is gericht met hergebruik van materialen. En de andere kant wordt teruggebracht in de stijl van de zeventiende eeuw en gaat juist over tradities en heeft ook gerechten uit de zeventiende eeuw op het menu. En hierboven komen hotelappartementen met een prachtig uitzicht op onze picknicktuin en de weilanden’, vertelt Douw vol enthousiasme.
Soepfiets
Eén van de eerste initiatieven die ontstonden aan het begin van de coronapandemie was de soepfiets. Eerst in Westzaan en later ook in Assendelft en een deel van Zaandam, konden mensen bij de ‘soephalte’ hun vooraf bestelde soep en andere lekkernijen van lokale ondernemers afhalen. Het mes sneed volgens Douw aan twee kanten: ‘De ondernemers kregen een gelegenheid om hun producten te verkopen waar door corona een groot deel van hun omzet wegviel. Maar wat we ook zagen gebeuren is dat er bij de soephaltes mensen elkaar begonnen te ontmoeten terwijl ze wachtten op hun bestelling. Alle ontmoetingsplekken waren gesloten, dus voor veel mensen in het dorp waren dit de enige momenten waarop ze nog even anderen konden ontmoeten. De soepfiets werd door sommigen het ‘buurthuis op wielen’ genoemd.'
Lokaal, sociaal en duurzaam
‘Wat we doen is zoveel mogelijk lokaal en sociaal. Zo komt de koffie van Zuivere Koffie, dus hier uit de bajes, we gebruiken wilde ganzen uit de regio en onze chefkok bij de Waterraaf leert leerlingen van het ROC hoe ze wild moeten bereiden. We zijn op meerdere plekken steeds jongeren aan het opleiden en continu halen we producten en voedingsstoffen uit de regio’. Ook over duurzaamheidsaspecten wordt goed nagedacht. ‘Door de hotelkamers heen loopt straks een dikke pijp voor de warmteterugwinning. Want er gaat hier geen gas in, we willen nul op de meter. We laten zien dat je dus ook een Rijksmonument goed kunt verduurzamen.'
De Saense Bouwplaats
‘Op deze plek combineren we wonen voor jongeren met een vergaderzaal/brainstormruimte, een ambachtelijke soepfabriek en een sportschool’, vertelt Douw aangekomen bij wat hij noemt ‘De Saense Bouwplaats’ even verderop aan het Zuideinde. ‘Wat we doen lijkt een wirwar van dingen, maar alles grijpt in elkaar. We huren dit pand waar de komende jaren geen bestemming voor is, voor een sociaal tarief van Parteon. Zo’n pand kan in die tijd veel waarde voor veel mensen hebben. Wat we hier doen is dat we goedkope huurruimte bieden aan jongeren waarmee we een belangrijke maatschappelijke bijdrage leveren. Maar in ruil daarvoor betrekken we ze ook in allerlei initiatieven in de Zaanse samenleving en ze krijgen de kans om hun ondernemerschap hier te ontwikkelen.’
Waarde voor waarde
‘De reden dat we in ruim een jaar tijd zoveel uit de grond stampen is dat we als uitgangspunt hanteren waarde voor waarde’, vervolgt Douw zijn verhaal. ‘Bij iedereen die we tegenkomen kijken we altijd wie ben je, wat doe je en wat heb je te brengen? En wat hebben wij te brengen? Voor het hierboven wonen boven vragen we veel minder dan wat we ervoor zouden kunnen vragen. Je hoeft dus bijna niets te betalen als je maar een bijdrage levert, waarde levert aan een sociaal maatschappelijk werk hier in de regio of iets waar wij iets aan hebben’.
‘Maar hoe werkt dat dan in de praktijk?’, vraagt wethouder Noordzij. Douw: ‘Onze bakker kon eerst geen woonruimte vinden. Nu woont hij hierboven en bakt hij alles voor de Waterraaf en straks runt hij bij Jongwijs ook de ambachtelijke bakkerij. En als we binnenkort de ruimte hier beneden verhuren aan groepen, doet hij ook de hosting en catering. En de sportschoolhouder die hierachter zit betaalt een lage huur, maar in ruil daarvoor moet hij een aantal uur per week sportactiviteiten doen voor mensen die dat normaal niet kunnen betalen. Ook dat is weer waarde voor waarde.'
Business model
De wethouder is onder de indruk van de manier van denken van de ondernemer, maar vraagt zich ook wel af welk business model er achter al die activiteiten schuilgaat. ‘Dat is heel simpel. Als ik met al deze projecten op nul uitkom, ben ik content. Alles wat bijvoorbeeld in het zomerseizoen wordt gegenereerd bij de Waterraaf of straks bij Jongwijs, investeren we in maatschappelijke projecten. Het is allemaal niet zo ingewikkeld. Als je goed kijkt naar wat mensen nodig hebben én naar wat ze te brengen hebben en daar verbindingen tussen legt, dan kun je dit soort dingen doen en waarde genereren voor alle betrokkenen. We investeren in wat we sámen hebben.'
Deel uitmaken van wat we met elkaar doen
Inmiddels zijn er zo’n 150 ondernemers in de Zaanstreek op één of andere manier betrokken bij één of meerdere activiteiten van De Waterraaf, Jongwijs of De Saense Bouwplaats. Douw is er trots op en denkt ook wel te weten waarom er in korte tijd zoveel ondernemers betrokken zijn geraakt. ‘Ze vinden het leuk om aan mee te doen. Er gebeurt hier iets moois. Ze willen gewoon deel uitmaken van wat we hier met elkaar doen. En er kunnen er altijd meer bij hè? We hebben in de Saense Bouwplaats nog één ruimte over. Dus als er nog leuke spontane, creatieve ondernemers zijn die zoeken naar een inspirerende ruimte waar veel gebeurt, dan kunnen ze hier terecht!’
Meer weten over de bedrijvigheid van deze bijzondere ondernemer?
Het pand van Jongwijs